İnananı da var inanmayanı da… Sihir, büyü, metafizik… Adını ne koyarsanız koyun insanın kendini ve etrafındakileri anlama ve kontrol etme arzusu insanlık kadar eski bir tarihe dayanıyor. Şimdiyse Etsy ile bir tık uzağınızda…
Kendileri belki de kendi köşelerinde bu “büyücü” hayatlarını sürdürebilirdi ama işte sosyal medya, cadıları da çok daha görünür kıldı. İnternet, kendi köşelerine çekilmiş bu antik pratiği devam ettiren büyücüleri gün yüzüne çıkarırken büyü yaptırmak hiç olmadığı kadar kolay bir internet alışverişi hâline geldi.
Ekstrem şeyleri seven algoritma bunu da sevecekti elbet, öyle de oldu. Kimisinin önüne çıktı kimisi de bulma niyetiyle aradı. Zemin ve hava koşulları TikTok için son derece müsaitti ve o da gerekeni yaptı. Şu an TikTok’ta bir scroll ötede bir kara büyü sizi bekliyor olabilir ya da üstünüzdeki kara büyü başka bir büyücünün yardımıyla silinebilir. TikTok en başta bir sosyal medya olarak kurulsa da aslında dijital bir dükkân görevi görüyor. Bir cadının ufak bir enerji okumasına denk geldiğinizde bir yandan sizi hemen özel okumalarına davet edebiliyor bir yandan da ödemenizi dikkatlice yapabileceğiniz bir alan sunuyor.
Etsy ise farklı bir durumda. Sadece bir ödemeden sonra gerçekten münasebete girebileceğiniz, normalde sadece kendisini el işi (bunun da el işi olduğu iddia edilebilir) ürünlerin satıldığı kendine has parçaların bulunabileceği bir yer Etsy. Durum böyle olunca büyüler popülerleşedursun Etsy yönetimi 2015’te “metafiziksel servisleri” yasaklayarak duruma el koymuştu bile. Bu tanımın içerisinde büyünün yanında; “Zenginlik, aşk, kumar şansı, daha fazla iş, istihdam fırsatı veya yasal süreçlerde ya da ilişki durumlarında yardım etmek” gibi “Metafizik bir sonucu duyuran öğeler” de vardı. Fakat bu karar büyücüleri caydırmaya yetmedi, “Eğlence” etiketi altında binlerce büyü hâlen satılıkta.
“Büyü”, İbrihami dinlerde hor görülmüş ve yasaklanmış, hatta Avrupa’nın birçok yerinde başta kadınlar olmak üzere ölümlere sebep olmuş. Cadı avı, özellikle Avrupa’nın bir nevi “Cahiliyet dönemi” diyebileceğimiz bu zamanlarında kadınların hedef gösterildiği ve giderek daha da tehlikeli görünmeye başlanmış bir uygulamaydı. Avrupa’nın sonradan başından geçen Aydınlanma Dönemi ile bilime olan aşkı tavan yapınca, artık zaten büyücülerden eser kalmamıştı. Büyü kavramının da izi günlük hayattan silinirken hâlâ bu eski gelenekleri sürdürenler toplumun daha da dışına itilmeye başladı. 20. Yüzyıl sosyoloğu Max Weber ilimle beraber batı toplumlarının büyüyü “çözerek” tamamen mantığa dayalı bir düzen kurduğundan bahsediyor. Bu yeni düzende artık her şey var, meydana geliyor ve düzenin bir parçası oluyor. Böylece modern dünyada sihir ve bilim arasına çizilen keskin çizgi uçuruma dönüşüyor.
The Guardian yazarı Madeleine Aggeler de geçtiğimiz yıllarda Etsy’de güzellik büyüsü aramış ve tecrübelerini anlatıyor. Aggeler araştırmasında güzellik büyüsü kelimelerini arattığınızda karşınıza çıkan 11 bin sonucun içerisinde 1100 dolardan 5 dolara kadar seçenekler bulunduğunu anlatıyor. Yani herkesin cebine göre bir seçenek var. Burada büyücünün ciddiyeti ve gücü, kullanıcının beklentileri ve fiyat kalite döngüsünde ne kadar paradan feragat edeceğiyle paralel ilerliyor. Aggeler sadece 8,96 dolara Crystal Conjure Magic tarafından yapılacak büyüleyici güzellik sihri ısmarlıyor kendisine. Bu büyü şu şekilde tanımlanıyor: “Büyülü bir güzelliğe, hipnotik bir çekiciliğe ve üstün bir özgüvene sahip bir kadın”.
Aggeler danıştığı büyü topluluğundan Henry Mason’a bu büyülerin nasıl çalıştığını sorunca “Biz estetik cerrah değiliz.” cevabını alıyor. Mason’a göre büyü iç güzelliği dışa vuruyor, kişi kendini güzel hissettikçe insanlar da ona “Güzelmiş gibi” davranıyor. Yani bir teselli, bir enerji değişimi diyebiliriz. Bir nevi plasebo efekti kişinin derdini kafasında çözdükçe hayat da kolaylaşıyor.
Etsy büyücüleri ne sadece güzellik ne de eski sevgiliden intikam için varlar. Kimileri için, çivisi çıkmış dünyaya da bir umut olmuş durumdalar. The Washington Post’taki Chavie Lieber’in yazısında Janudi Perera uzun iş arama serüveni sonrasında 15 doları gözden çıkarışını anlatıyor. Çünkü iş piyasası kötüyken bir 15 dolar nedir ki?