Her yıl 8 Mart’ta kutlanan uluslararası bir gün olan Dünya Kadınlar Günü’nü, kadınların sesinden, kadının gücünü anlatan 9 şarkıyla kutluyoruz.
Meydanlara doluşmayı, “Özgürlükte kararlıyız, yaşamda ısrarcıyız” demeyi çok özledik. Her yıl birbirinden zekice, birbirinden eğlenceli pankartlarla feminist yürüyüşlere katılmak için neler vermezdik! Pandemi döneminde Kadınlar Günü’müz işte böyle geçiyor. Ama birbirimizden uzak olsak da, gönüllerimiz yine de birbirimiz için çarpıyor. Sahiden de, işte tam da böyle günlerde “kadın kadının yurdu” oluyor. Peki o arada, kadının gücünden bahseden, kimseye sırtını dayamayan, gerekirse isyan eden, gerekirse saçlarını kesen şarkılara ne oluyor? İşte, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’müzü güzelleştiren, bizi dimdik ayakta tutan en güçlü, en etkili 9 şarkı…
‘İsyan Manifestosu’ – Gaye Su Akyol
“Kimselere de sormam
Hadi yallah!
Yıktım o duvarı da hey maşallah!
İstediğim kişiyim ben işte,
Baksın elalem kendi işine”
Psişik rock dünyasının en sevilen isimlerinden Gaye Su Akyol’un son EP’sine de adını veren “İsyan Manifestosu” şarkısı, EP’nin de adı olan Yort Savul: İsyan Manifestosu’ndan geliyor. Bu isim Anadolu’da Türkçe şiirin öncüsü, tasavvuf ve halk şairi Yunus Emre’nin dizelerinde ve şair Ece Ayhan’ın 1977’de yayımlanan “Yort Savul” adlı şiiri ve aynı adı taşıyan kitabında geçiyor. Akyol, Çemberlitaş Hamamı’nda çektiği klibinde “İsyan, isyan alayına” diye seslendi ve feminizm bayrağını göndere çekti.
‘Varım’ – Nova Norda
“Geldim, gidicem hep de değişicem
Şu kısacık hayatı kana kana içicem
Rüzgar olup esicem
Gökte süzülücem
“Kimsin sen?” deseler
Ben sadece “Varım” diyicem”
“Sen kimsin?” dedi, “Bilmem” dedim: “Her gün değişiyorum.” İşte sadece var olduğu için kendiyle gurur duyan bir insan! Tam bir özgürlük marşı olan “Varım”, aynı zamanda Nova Norda’yı tanımaya başladığımız 2018 yılında yayınlanmıştı. Yeni neslin en iyi şarkılarından biri olan “Varım” aynı zamanda da dinleyene büyük bir motivasyon sağlıyor diyebiliriz. Kim olduğumuzla gurur duyalım, her gün değişen hallerimizle barışalım!
‘Bütün Kızlar Toplandık’ – Nil Karaibrahimgil
“Bütün kızlar toplandık, toplandık toplandık
Sorduk neden yıprandık? yıprandık yıprandık
Biz onlardan hoşlandık, hoşlandık hoşlandık
Şimdi niye zorlandık? zorlandık zorlandık”
Nil Karaibrahimgil, 2000’ler Türkçe pop müziğe gerçek anlamda damgasını vurmuş bir isim. O dönemde yayınladığı hemen her şarkısı dillerde marş oluyor, listelerde ortalığı ayağa kaldırıyordu. “Bütün Kızlar Toplandık” da sanatçının imza şarkılarından biri, aslında. 2004 yılında yayınlanan Nil FM albümünde olan “Bütün Kızlar Toplandık”, tam anlamıyla kadın gücünün simgesi oldu. “Yönetimi ele geçiren kadınların ortak sesi!” yorumlarıyla bugün bile etkisini sürdürüyor.
‘Kendime Yeni Bir Ben Lazım’ – Sertab Erener
“Yeni bir aşk yeni bir iş
Yine gülecek bir neden lazım
Yeni bir haber yeni bir kader
Bunlar için bana şans lazım
Yeni bir duruş yeni dokunuş
Tek tek keşfetmem lazım
Yeni bir hayat gerisi bayat
Kendime yeni bir ben lazım”
Sertab Erener, tam da 2010 yılbaşısına yaklaştığımız bir zamanda yayınlamıştı “Kendime Yeni Bir Ben Lazım” single’ını… Tabii o zamanlar bu şarkıyı yeni yıl planlarına yormuştuk ama, zaman geçtikçe fark ettik ki, zaman fark etmiyor, kendimize hep yeni “ben”ler lazım oluyor! Yani, ne zaman bir şeye takılı kalsanız, geçmişe saplansanız, mutsuz olduğunuzu hissetseniz, kendinizi şöyle bir baştan başlatmanız, silkinip uyanmanız lazım. Belki her daim gülecek bir şey bulmak saçma gelebilir ama en azından “kendinize gülecek yeni nedenler” bulmak da iyi bir başlangıç olabilir.
‘Dağları Deldim’ – Özlem Tekin
Dağları deldim, tek başıma
Çölleri aştım, bir tek ben
Erleri yendim, kız başıma
Sende yıkılmam
Özlem Tekin‘in 2002 yılında yayınladığı Tek Başıma albümünün çıkış şarkısı “Dağları Deldim”, aşkına karşılık bulamayan özgür bir kadının haykırdığı ve unutulmayan “Sen olmasan da yaşatırım ben bu aşkı” dizesine sahip olan dönemin en ünlü şarkılarından birisi. Yer yer hip hop öğelerinin de hissedildiği şarkı, her anlamda çığır açan bir eserdi. Özgüvenleri tazeleyen, dinleyeni gaza getiren bir şarkı. Aşkın öneminin, karşınızdaki kişiden daha değerli olduğunun altını çiziyor ki, bu da şarkının kalbimizdeki yerini sağlamlaştıran bir ek bilgi.
‘Sil Baştan’ – Şebnem Ferah
“Sanki bugün son günmüş gibi
Dolu dolu yaşamak istiyorum ben
Her ne çıkarsa yoluma
Selam verip yürümek istiyorum ben
Sil baştan başlamak gerek bazen
Hayatı sıfırlamak”
Türkçe rock müziğin köklü isimlerinden Şebnem Ferah’ın güçlü sesinden dinlemeye alıştığımız pek çok kadın şarkısı var. Hatta ilk albümü Kadın’daki şarkıların büyük bir bölümünün ana fikri bu yöndeydi. Ferah’ın 2001 tarihli Perdeler albümünde yer alan “Sil Baştan” ise, mutlu olmak için bazen bir şeyleri sonladırmak, yeni bir sayfa açabilmenin öneminden bahseden cesur bir şarkı. Tıpkı, hayatındaki bazı kararları alırken dimdik durabilen kadınların yaptığı gibi…
‘Sokak Kızı’ – Nazan Öncel
“Tütün buldum yerlerden
Gittim yattım birinlen
Dayak yedim abimden
Korkum yoktur itlerden
Ben sokak kızıyım, bana iyi davranmayın”
1996 yılında yayınlanan ve rock sound’unu pop sound’uyla başarıyla harmanlayan bu albüm, bir anlamda 2000’lerde zirveyi gören rock akımını başlatan albümlerden biri oldu. Bu albümde Sezen Aksu’yla birlikte çalışan Nazan Öncel’in en güçlü kadın şarkılarından biri, “Sokak Kızı”ydı. Özellikle de kadınları “sokak kızı” ya da “ev kızı” gibi kategorilere sokarak değerlendirenlere kapak niteliğinde bir şarkıydı “Sokak Kızı”... Öncel, “Ben sokak kızıyım!” diye haykırıyor, toplumun toz tutmuş kalıplarını kendi usülünde yerle bir ediyordu.
‘Kestim Kara Saçlarımı’ – Simge Pınar
“Uzaktı, dön, yakındı, dön, çevreydi, dön
Yasaktı, yasaydı, töreydi, dön
İçinde, dışında, yanında değilim
İçim ayıp, dışım geçim, sol yanım sevgi
Bu nasıl yaşamaydı dön
İçimde bunaltı gittikçe bunalttı
Kestim kara saçlarımı
N’olacak şimdi?”
Son dönemin yükselişteki en nitelikli sanatçılarından biri de Simge Pınar. Pınar’ın 2019 yılında yayınlanan Güzel Şeyler albümünde yer alan ufuk açan bir şarkı, “Kestim Kara Saçlarımı” … Şarkının sözleri, Türk şiirinin en büyük kalemlerinden Gülten Akın’a ait. 2015 yılında aramızdan ayrılan Akın, kadın olmanın yükünü tüm sadeliğiyle haykırmıştı. En sonunda kara saçlarını kesmiş, “Aydınlığım, deliyim, rüzgarlıyım” diye de eklemişti: “Bir şeycik olmadı.”
‘Bambaşka Biri’ – Ajda Pekkan
“Şimdi gel de gör beni bambaşka biri
Topladım dağılan kalbimin her köşesini
Ardından ağlayan o zavallı kız nerede şimdi
Gel gör beni, sevenlere vereceğim sevgimi, her şeyimi”
Bir insanı motive eden bundan daha iyi bir şarkı daha var mı? Gloria Gaynor’ın “I Will Survive”ına Türkçe bir dokunuşla bambaşka bir ruh veren biricik süperstarımız, yıllardır dans pistlerinde tüm kadınları işte böyle örgütlüyor! Bu şarkı, “Başım yukarda meydan okuyorum hayata ve sana!” çığlıklarıyla alkışladığımız Ajda Pekkan’dan başkasına da yakışamazdı şüphesiz. Gümbür gümbür kadın marşı, cayır cayır özgüven, kırılan kalplerin yara bandı, kimsenin ardından ağlamayan kızlar için can simidi: “Bambaşka Biri”. Kadınlar Günü’müz kutlu olsun!