Çoğu dinleyici onu ‘Mekanın Sahibi’yle tanısa da, Norm Ender rap dünyasının köklü isimlerinden biri aslında. Geçtiğimiz hafta Cumhuriyet Bayramı için yayınladığı ‘Parla – 100. Yıl Marşı’ ile yine gündemimize oturdu.
Türk rap dünyasının en sivri dilli kalemlerinden biri, Norm Ender. 1985 yılında İzmir, Bornova’da dünyaya gelen Ender Eroğlu, liseyi yarım bıraktı. Dönemin ünlü yarışması Akademi Türkiye’ye katıldı. Ama kendisinden rap dışında pop da söylemesi istenince olaylı şekilde yarışmadan ayrıldı. Pek çok şarkısıyla YouTube’da en çok dinlenenler arasında yer aldı. ‘Eksik Etek’ yüzünden çok eleştirildi, ‘Rap Dersi’ ile çok alkış aldı. 2017’de yayınladığı “Aura” albümü ile yerini sağlamlaştırdı. Norm Ender 2019 senesini sallayan ve bir o kadar da eleştirilen şarkısı ‘Mekanın Sahibi’ sonrası çok eleştiri aldı. İşte, Ender Eroğlu hakkında bilmeniz gerekenler.
38 yaşındaki Ender Eroğlu, rap dünyasında köklü bir isim. ‘İhtiyacım Yok’ şarkısında “Bak çocuk, papağan olmuş ağzınızda rhyme flow / Benimse metaforumda nükte istidadı çok” diyor. Yani, ben doğuştan biraz şaka yapmaya yatkınım, demeye getiriyor. Ağzında lafı gevelemiyor, önceki şarkılarında olduğu gibi pek küfür etmiyor, temiz bir rap yapıyor. Ama bu şarkılarda serserilik hiç mi yok? Elbette var. “Mandingo, Norm Ender, benim kamış dolçe!”deki gibi, yetişkin filmleri oyuncusu Mandingo’ya göndermeler yapıyor mesela. İzmir dolaylarından “Gev-şek!” diye söyleniyor bazen. “Dinlersen tüm şarkılarımı, anlarsın rap’imin hikmetini” diyen Ender, aslında bir modern zaman rap şairi. Önyargılarınızı bırakın. Karşınızda duygularını konuşturan bir rapçi var.
Norm Ender, küçüklüğünde babasının plakçısı olduğunu ve bu sayede orada eline geçen her şeyi dinlediğini söylüyor: “Babamın bir plakçısı vardı, iflas etti kapandı ve oradaki tüm plaklar bizim eve geldi. Onların hepsini dinledim ama çok karışıktı yani. Boney M’den İbrahim Tatlıses’e kadar… Onların içinde break dans plakları vardı. 80’lerde atağa geçmişti hepsi. Daha sonra söylem tarzları ilgimi çekmişti. 95’te Cartel geldi ve gördüm ki bu iş Türkçe de yapılabiliyor. Ama bize bu işi öğretebilecek kimse yoktu. Yaptığım şey hakkında hiçbir fikrim yoktu. Hani çocuklara niyet çektirilirdi ya… Benim tek niyetim kayıt yapmaktı. Queen kasetimi öyle bozmuşumdur, içinde başka bir şarkı söylemişimdir mesela.”
Norm Ender, özellikle 16. yy. halk şairlerine meraklı, edebiyatla içli dışlı bir rap sanatçısı. Fuzuli, Köroğlu, Aşık Veysel, Neyzen Teyfik gibi isimleri okuduğunu, onlardan çok etkilendiğini pek çok röportajında beyan ediyor. Aşık Veysel gibi kalbinden geçenleri dinlediğini, Köroğlu gibi de isyan ettiğini söylüyor. Her ne kadar sivri dili ve ünlü “diss”leriyle de tanınsa, Ender aslında çok güçlü aşk şarkıları da kaleme alıyor. 2017 yılında yayınladığı “Aura” albümünde yer alan ‘Yarem’, ‘Kaktüs’ gibi şarkılar da yapıyor. “Aşkın kötü huylu bir kanser gibi sarmış yüreğimi” diyor bu şarkılarda.
‘Mekanın Sahibi’ YouTube’da 200 milyona yaklaşan bir izlenme elde etti. Ama aslında bu şarkı, Norm Ender’in ilk başarısı değildi. Ender’in “Aura” albümünde yer alan ‘Deli’ single’ı, Apple Music’in radyosu Beats 1’da çalmıştı. Bu, ilk kez bir Türk sanatçının Türkçe sözlü şarkısının Beats 1’da çalması demekti. Ender bu konuda “Bu bizim hip hop’ın başkentine sattığımız, yayınlattığımız ilk işti. Bu çok önemli çünkü biz hep onlardan alıyoruz. Pop müziğin hakim olduğu bir ülkede, kendiliğinden gelişen başarıya imza atıyorsun. Bu kişisel olarak çok önemli bir şey” demişti.
Illinois Üniversitesi’nde doçent Uche Onyebadi’nin müziğin siyaseti hakkında yazılan kitapta Norm Ender’e de yer verdi. Ender hakkında şunlar yazıyordu: “Cumhuriyet değerlerine sahip çıkan, müziğinde doğru mesajlar veren bir rapçi”. Aynı kitapta Sagopa Kajmer de yer alıyor.
Norm Ender belki pek çok rapçiye diss atarak ortalığı karıştırdı ama onun da Türkçe rap dünyasında çok sevdiği isimler var. Ender, Cartel’in yanı sıra Sagopa Kajmer ve Ceza seviyor. Onlara da hakkını teslim ediyor: “Sagopa’nın yapımcılık tarafı vardır. Müzik kültürü ve yelpazeleri çok iyidir. Çok iyi söz yazar, derin, içine dönük yazar. Ben isyanın sembolüyüm mesela, dışa dönüktür benim sözlerim. Ceza iyi bir MC’dir. Matematik gibidir onun müziği, kelimelerin kafiyeleriyle çok haşır neşirdir. Flow dediğimiz şeye takıntılıdır. Anlamlı sözleri çoktur…”
Ender, bir grup kurup alternatif rap yapmak istemiş gençken. “Autotune’dan hiç sıkılmıyorlar mı? Elbette olsun, tamam. Ama bunun da bir dengesi olmalı. Rock müzikteki solo gibi. Tüm şarkı boyunca gitaristin solo atttığını düşünün… Radyolar ya rap çalıyor, ya pop. Bunları bölün hepsinden çalın. Türkiye’de rock bitti, rock sanatçısı çıkmıyor. Akustik bir enstrüman duymuyor insanlar. Çünkü rock grubu yok… İnternet onları köreltiyor. Rock grubu olmak kolay bir şey değil.” Hatırlarsanız ‘İhtiyacım Yok’ta sonda yer alan gitar solosu vardı. Onu da biraz bu yüzden koymuş.
Norm Ender, pek çok şarkısında kullandığı “Kral” lakabı ile ilgili şunları söylüyor: “İşini başarıyla yapanlara toplumun verdiği lakaplar var, bu da öyle. Yoksa rap müziğin kralı, sultanı, padişahı olamaz. ‘Ortada bir imparatorluk var, tahtında ben oturuyorum’ diye bir şey söz konusu değil. Zaten monarşiye, tahtlara, otoriteye karşıyım. Özgürlükten yanayım, bu sebeple rap yapıyorum.”
Malum Cumhuriyetimizin 100. yaşını kutluyoruz bu sene. 29 Ekim için hepimiz çok heyecanlıydık. Birçok sanatçı cumhuriyetin 100. yılı için şarkılar besteledi ve hatta önden ufak ufak teaser’ları da bizlerle paylaştı sonra aniden Norm Ender’in ‘Parla – 100. Yıl Marşı’ ile kartlar yeniden dağıtıldı. Ve tüm eleştirilerde “en marş” olan şarkı olarak kendisininki yer aldı ve günlerce her yerde, hepimiz denk geldik. Unutulmayacak bir 100. yıl marşı bestelediği aşikar!