Dünyaca ünlü grupların bazı şarkılarını dinlerken çok tanıdık melodilere denk gelmeye, hatta zaman zaman da Türkçe şarkı sözlerini duymaya artık alıştık. Zira bizim topraklarımızdan çıkan müzisyenlerin birçoğu zaten dünya ölçeğinde işler ortaya çıkarıyor. İşte şarkılarında bizden sample’lar kullanarak hem bizi hem dünyayı mest etmiş ünlü örnekler ve bu konudaki soru işareti yaratan bazı “açık”lar…
Sebla KOÇAN / [email protected]
Aşık Veysel – Kara Toprak / King Gizzard & The Lizard Wizard – Sleep Drifter
Dünyaca ünlü Avustralyalı psikedelik rock grubu King Gizzard & The Lizard Wizard‘ın Türkçe ezgilere olan düşkünlüğünü biliyoruz. Ekip 2017’de yayınladığı “Flying Microtonal Banana” albümlerinde yer alan ‘Sleep Drifter’ şarkılarında Aşık Veysel’in ölümsüz eseri “Kara Toprak”tan sample kullandı. Üstelik öyle de güzel kullandı ki, mest olduk.
Nükhet Duru – Ben Yine Sana Vurgunum / The Weeknd – Often
Dünyaca ünlü Kanadalı prodüktör ve R&B şarkıcısı The Weeknd, 2015 yılında yayınladığı “Beauty Behind the Madness” albümünde yer alan ‘Often’ şarkısıyla epey ilgimizi çekmişti. Çünkü bu şarkıda Nükhet Duru’nun 1978 yılındaki ünlü şarkısı ‘Ben Sana Vurgunum’dan sample alınmıştı, üstelik Duru’nun sesi de kullanılarak. Nükhet Duru da Twitter hesabından şarkının adına atıfta bulunarak The Weeknd’e, “Dünya küçük, insanlar müzikle sık sık yakınlaşır. Tıpkı sen ve ben gibi!” yazmıştı.
Devrim Kaya – Huma Kuşu / Rammstein – Zerstören
Türk ve İran mitolojilerinde kuşların en asili sayılan hümâ kuşu pek çok kültürde güç ve kuvvet sembolü avcı kuşu olarak biliniyor. Erzurum yöresine ait bilinen en eski türkülerden biri olan ‘Huma Kuşu’nun Devrim Kaya tarafından seslendirilmiş versiyonu da dünyaca ünlü endüstriyel rock grubu Rammstein’ın 2005 tarihli “Rozenrot” albümlerinde yer alan ‘Zerstören’ şarkısında kullanıldı.
Selda Bağcan – İnce İnce Bir Kar Yağar / Dr. Dre – Issues
70’lerden bu yana hem Türkiye’de hem de dünyaca büyük bir hayran kitlesi edinen ve bugün de Anadolu rock’ın ve Türk halk müziğinin temel taşlarından biri olan Selda Bağcan’ın 1976 yılında yayınlanan “Selda” albümünde yer alan Aşık Mahsuni Şerif eseri ‘İnce İnce Bir Kar Yağar’ adlı şarkısı dev hip hop efsaneleri tarafından sahiplenildi desek yeri. Protest tavrıyla tanınan ABD’li sanatçı Mos Def bu şarkıyı ‘Supermagic’ parçasında 2009 yılında kullandı. ABD’li prodüktör ve rapçi Dr. Dre ise aynı parçayı ‘Issues’ şarkısında 2015 yılında kullandı. Sadece bu da değil. Selda Bağcan’ın ‘Yaz Gasteci Yaz’ eserinin sample’ını da Percee P. ‘Reverse Part 2’ şarkısında kullandı. Vay ki ne vay!
Levent Yüksel – Zalim / Edward Maya – Stereo Love
Dinlerken “Bu şarkıyı biliyorum ama nereden biliyorum” dedirten bir eserle karşınızdayız. Levent Yüksel’in ikinci albümü “Levent Yüksel’in 2. CD’si”nde yer alan ‘Zalim’i bilmeyenimiz yoktur. 1995 yılında hemen hemen tüm müzik kanalları ve radyolarda dönerek o yıla damgasını vurmuş olan ‘Zalim’in ünlü sample’ı Edward Maya ve Vika Jigulina ‘Stereo Love’ adlı şarkılarında kullanıldı. Azeri besteci Eldar Mansurov imzalı olan ‘Zalim’, Rumen DJ Maya’yı listelerde zirveye taşırken, biz de şarkıyı bir kez daha dinlemenin keyfine vardık.
Cem Karaca, Moğollar – ‘Obur Dünya’ / Fashawn, Busta Rhymes – ‘Out The Trunk’
Türkçe rock müziğin büyük ozanı Cem Karaca ve Moğollar’ın 1974 yılında yayınladığı ‘Obur Dünya’ eseri gerçek anlamda müziğimizi dünyaya taşıyan isimlerden biri oldu. ABD’li rapçi Fashawn ve hip hop müziğin en büyük isimlerinden biri olan Busta Rhymes, 2015 yılında yayınladıkları ‘Out The Trunk’ şarkılarında Karaca’dan ‘Obur Dünya’nın sample’ını kullandı. Bu şarkının EA Games’in NBA Live 2016 için hazırladığı tanıtım filminde kullanması da müthiş bir detay oldu.
Şarkılarında Türkçe bir şarkıdan sample kullanmış diğer isimler
- ABD’li şarkıcı Gonjasufi, 2010 yılında yayınladığı ‘Klowds’ adlı şarkısında Erkin Koray’ın 1974 eseri ‘Hayat Bir Teselli’den sample kullandı.
- Bu yılın temmuz ayında kaybettiğimiz ünlü müzik insanı İlhan İrem’in ‘Yazık Oldu Yarınlara’ şarkısından bir bölüm, 2012 yılında hip hop sanatçısı Vinnie Paz’ın ‘Cheesesteaks’ şarkısında kullanıldı.
- Moğollar’ın ‘Haliç’te Gün Batışı’ eseri iki şarkıya ilham kaynağı oldu. Biri Superflu’nun ‘Cheesy Mobisi’ (2013), diğeri de Chinese Man’in ‘Down’ (2011) şarkısı.
- Sezen Aksu’nun 90’ların başlarında büyük ilgi gören şarkısı ‘Hadi Bakalım’, Scooter feat. Wiz Khalifa’nın ‘Bigroom Blitz’ (2014) eserine ilham verdi.
- İranlı rap grubu Hickas’ın kıpır kıpır şarkısı Man Vaistadam, Ebru Gündeş’in 2001 şarkısı ‘Senin Olmaya Geldim’den sample kullandı.
- Barış Manço’dan sample kullananlar sıraya girsin: Sajsi MC ‘Wu Wu Tange’ şarkısında Manço’nun ‘Lambaya Püf De’ şarkısından, Oh No ‘Emergency’de ‘Acık Da Bağa Vir’den, M.A.D de ‘Superman’de ‘Hal Hal‘dan sample kullandı.
- Mazhar ve Fuat’ın 1973 yılında yayınladığı ünlü şarkıları ‘Adımız Miskindir Bizim’, Action Bronson’ın ‘Easy Rider’ şarkısında kullanıldı.
- Halk ozanı Muhlis Akarsu’nun ‘Allah Allah Desem Gelsem’ türküsünü dünyaca ünlü şarkıcı Nelly Furtado ‘Wait For You’ şarkısında kullandı.
- Özdemir Erdoğan’ın ‘Gurbet’ eseri The Gaslamp Killer’ın ‘Nissim’ şarkısında, ‘Aç Kapıyı Gir İçeri’ de Suff Daddy’nin ‘Chinatown Chill’ şarkısında kullanıldı.
- Candan Erçetin’in 1999 yılında yayınladığı ‘Elbette’ şarkısı Fransız rock grubu BB Brunes’in ‘Britty Boy’ şarkısında kullanıldı.
Tartışma yaratan Adele ve Ahmet Kaya Meselesi
Bu alanda epeyce tartışma yaratan konulardan biri de Adele’in 2015 yılında yayınladığı “25” albümünde yer alan ‘Million Years Ago’ şarkısının Ahmet Kaya’nın ‘Acılara Tutunmak’ şarkısına olan benzerliğiydi. Kaya’nın bu şarkısı 1985 yılında yayınlanmış ve sanatçının en ünlü eserleri arasında yer almıştı. Adele bu konuda hiç konuşmadı. Kaya’nın eşi Gülten Kaya ise dünya çapında bir sanatçının şarkı çalmaya tenezzül etmeyeceği yönünde bir açıklama yaptı. Bu tuhaf tesadüf böylece ortada kalakaldı kısacası. Adele gerçekten de bu şarkıdan sample aldı ve hiçbir kredi vermeden mi yayınladı, yoksa şarkının orijinal olduğunu mu düşündü? En iyisi dinleyin ve siz karar verin.
Ve bomba: Rolling Stones Erkin Koray’dan “arakladı” mı?
Dünya devi rock gruplarından Rolling Stones, Adele kadar kaçak güreşmedi diyebiliriz. Zira Rolling Stones solisti Mick Jagger müzik dergisi Rolling Stone’a verdiği bir röportajda, grubun 1966 yılında yayınladığı efsane şarkısı ‘Paint It Black’in Erkin Koray’dan “esinlendiğini” isim vermeden ima etmişti. Erkin Koray’ın 1962 yılında kaydettiği ‘Bir Eylül Akşamı’ şarkısının melodisi ‘Paint It Black’te açıkça duyulabiliyordu! Jagger röportajında “Aftermath müzik stillerinin geniş bir spektrumuydu. ‘Paint It Black’ de bir tür Türkçe şarkıydı ve ayrıca eve gitmekle ilgili blues bir tavrı da vardı” demişti.Hatta 60’larda Rolling Stones’un bu şarkıya ulaşmasının da ünlü müzik adamı Ahmet Ertegün sayesinde olabileceği ihtimalleri konuşulmuştu. ‘Paint It Black’in ilham kaynağı konusunda Rolling Stones‘dan tam bir itiraf veya Erkin Koray‘dan resmi bir açıklama gelmese de Koray hayranları bu şarkının ‘Paint It Black’e ilham verdiği konusunda hemfikir.