Pazar gecesi düzenlenecek 95. Akademi Ödülleri’ne geri sayım sürerken “En İyi Animasyon Film” kategorisi tarihine ve Oscar kazanmış animasyon filmlerine bakıyoruz.
Oscar ödüllerinin en ilgi çeken büyük kategorileri içinde belki de en genç olanı “En İyi Animasyon Film” ödülünün (şu an için) kısa tarihini mercek altına alıyoruz. İlk kez 2002 yılında gerçekleşen 74. Akademi Ödülleri’nde kendine yer bulan kategori, o günden beri her sene yılın en iyi animasyon yapımlarını sahneye çıkarıyor. 1990’lı yılların ortasında gerçekleşen, adına “Pixar devrimi” diyebileceğimiz sektörel hareketlenme sebebiyle daha büyük salon gösterimlerine ve izleyici rakamlarına ulaşan uzun metraj animasyon filmlerinin anaakım sahnede takdir görmelerinin henüz 20 yıllık bir tarihi var anlayacağınız.
Bu sene “Guillermo del Toro’s Pinocchio”, “Marcel the Shell with Shoes On”, “Puss in Boots: The Last Wish”, “The Sea Beast” ve “Turning Red” filmlerinin yarışacağı kategorinin yeni galibini pazar gecesi öğreneceğiz. O zamana kadar geçmiş kazananlara ve kategorinin tarihindeki istatistikleri inceleyelim. Şu ana dek 21 kez verilen “En İyi Animasyon Film” Oscar’ının 11 tanesini kazanan Pixar, bu kategorinin açık ara lideri. Yine de “Monsters Inc.” ile aday oldukları 2002 yılında kategorinin ilk kazananı olma titrini “Shrek”e karşı kaybetmişlerdi.
“Shrek”
Dreamworks yapımı “Shrek” “En İyi Animasyon Film” Oscar’ını ilk kazanan film olmasının yanında bugün artık modern bir klasik olarak anılmayı da başarmıştı. Devam filmi “Shrek 2”nun aday olduğu 2005 yılında Pixar, “The Incredibles” ile rövanşı almıştı. Serinin diğer filmleri adaylık kazanamasa da Shrek dünyasından çıkıp kendi serisine başlayan Çizmeli Kedi karakterinin filmleri (bu sene “Puss in Boots: The Last Wish”) Oscar için yarışmayı sürdürüyor.
“Spirited Away”
2000’li yılların en iyi filmleri listelerinin tepesinden inmeyen gerçek bir klasik de Oscar kazanan animasyonlardan biriydi. Animasyon sinema tarihinin en büyük ustalarından Hayao Miyazaki’nin başyapıtı “Spirited Away” bu ödül kategorisinin ikinci kazananı olmuştu. Aynı zamanda bugüne kadar ödülü kazanmış İngilizce dilinde olmayan ve tamamı el çizimi animasyonla yapılmış ilk ve tek film olma özelliğine de sahip.
“Brave”
Bu kategorinin ilk kadın kazananı Brenda Chapman, kendi yazdığı hikayesi “Brave”i Mark Andrews ile birlikte yönetmişti. Pixar’ın ana kahramanı kadın olan ilk filmi olma özelliğine de sahip “Brave” izleyene cesaret veren güçlü bir yapımdı. Önce kendi özgürlüğü, sonra da krallığını kurtarmak için mücadele eden Prenses Merida, Pixar tarafından yaratılmış ilk Disney prensesi olmuştu.
“Toy Story”
Muhtemelen bu kategorinin Oscar tarihine girmiş olmasının en güçlü etkenlerinden birisi olabilecek “Toy Story” serisi için Amerikan animasyon sinemasının en büyük klasiği demek yanlış olmayacaktır. “En İyi Animasyon Film” ödülleri henüz verilmeden önce yayınlanan 1995 yapımı ilk film “Toy Story” o dönem yine de “En İyi Senaryo”, “En İyi Müzik” ve “En İyi Şarkı” dalların toplam 3 Oscar adaylığı kazanabilmişti. Animasyon kategorisi açıldıktan sonra yayınlanan “Toy Story 3” ve “Toy Story 4” ise aday olmakla kalmayıp iki heykelciği daha Pixar’ın müzesine götürmüştü.
Pete Docter
Bugüne kadar verilen ödüllerin yarısından fazlasını kazanmış bir şirket olarak Pixar’dan bahsederken bir isme de özellikle değinmek gerekiyor. “Toy Story”nin orijinal hikayesi altında da imzası bulunan Pete Docter, yönettiği toplam dört filmin dördüyle de Oscar adaylığı alıp bunların üçünde kazanarak bu kategorinin bireysel rekortmenliğini elinde bulunduruyor. Yalnızca “Monsters Inc.” ile kategorinin ilk yılında kaybeden yönetmen, 2009’da “Up”, 2015’te “Inside Out” ve 2020’de “Soul” ile adını Oscar tarihine yazdırmıştı.